Ο θάνατος του εμποράκου Αναρτήθηκε από MANIER , Σάββατο 18 Ιανουαρίου 2014 at 12:35 μ.μ., in

Σε όλη την ιστορική διαδρομή του καπιταλισμού πέρα από το μεγάλο κεφάλαιο που δραστηριοποιούνταν κυρίως στη βιομηχανική παραγωγή, το μεγάλο εμπόριο και ιδιαίτερα το υπερπόντιο, τους σιδηροδρόμους και την τραπεζική πίστη, ένα μικρό κεφάλαιο δραστηριοποιούνταν και δημιουργούνταν συνεχώς ιδιαίτερα στο λιανικό εμπόριο και τις υπηρεσίες. Μεγάλοι και σημαντικοί τομείς της οικονομίας, όπως η αγροτική οικονομία. το λιανικό εμπόριο,

η παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών-νομικών, τεχνικών, ιατρικών, φαρμακευτικών κ.λπ- βρίσκονταν σε μεγάλο ποσοστό εκτός του ορίου δράσης του μεγάλου κεφαλαίου.

Σημαντικοί επομένως οικονομικοί τομείς βρίσκονταν υπό την κυριαρχία του μικρού κεφαλαίου το οποίο συνεχώς καταστρεφόταν, ιδιαίτερα κατά τις περιόδους των μεγάλων καπιταλιστικών κρίσεων, αλλά και συνεχώς ξαναγεννιόταν. Καθώς ο καπιταλισμός προχωρούσε στην ιστορική του πορεία νομοτελειακά σχεδόν επεξέτεινε τη δράση του σε όλους τους τομείς αφενός μεν διότι το επέτρεπε η ανάπτυξη των τεχνολογιών και αφετέρου διότι αναζητούσε συνεχώς νέους δρόμους κερδοφορίας αλλά και ένταξης νέων εργατικών δυνάμεων στη διαδικασία της καπιταλιστικής συσσώρευσης.

Μέσα από τη διαδικασία αυτή όλο και μικρότερος οικονομικός χώρος έμενε ελεύθερος για το μικρό κυρίως κεφάλαιο και τους αυτοαπασχολούμενους. Οι τομείς του λιανικού εμπορίου και ενός μέρους των υπηρεσιών περνούσαν σιγά σιγά στον έλεγχο του μεγάλου κεφαλαίου από το 2^ο παγκόσμιο πόλεμο και μετά κυρίως. Την ίδια τύχη είχε και η αγροτική οικονομία καθώς οι αντικειμενικές δυσκολίες της καπιταλιστικής επέκτασης στη γεωργία υπερπηδούνταν μέσα κυρίως από τον έλεγχο των σπόρων, των φυτοφαρμάκων αλλά όλο και περισσότερο και της γης.

Στα πλαίσια αυτά το ποσοστό των μισθωτών αυξανόταν συνεχώς στο σύνολο του οικονομικά ενεργού πληθυσμού. Φυσικά τα παραπάνω δεν γίνονταν σε όλες τις χώρες ταυτόχρονα και ούτε και με τους ίδιους ρυθμούς. Ξεκινούσαν κυρίως από τις ΗΠΑ και τη Βρετανία και περνούσαν και στις υπόλοιπες χώρες του αναπτυγμένου, και όχι μόνο, καπιταλισμού. Οι εξελίξεις αυτές επιταχύνθηκαν από τη δεκαετία του 1970 και μετά καθώς οι αναπτυξιακές δυνατότητες του καπιταλισμού είχαν εξαντληθεί από τη μια αλλά και η συσσώρευση ήταν τέτοια που οι δυνατότητες κερδοφορίας ήσαν περιορισμένες.

Στην Ελλάδα εξαιτίας της ιστορικής διαδρομής της, και όχι μόνο, το μικρό και μεσαίο κεφάλαιο ήταν ιδιαίτερα διογκωμένο με αποτέλεσμα το ποσοστό των μισθωτών να είναι σχετικά μικρό ενώ ήταν ιδιαίτερα υψηλό το ποσοστό των αυτοαπασχολούμενων. Αν και κατά την μετά το 1980 περίοδο ο αριθμός των αυτοαπασχολούμενων μειώνεται οι μεταβολές που συντελέστηκαν στο πεδίο της οικονομίας των αναπτυγμένων χωρών με τη διόγκωση του τομέα των υπηρεσιών είχε σαν αποτέλεσμα να παραμείνει υψηλό το ποσοστό των αυτοαπασχολούμενων στην Ελλάδα.

Στο επόμενο διάγραμμα βλέπουμε πως εξελίχτηκαν οι διάφοροι οικονομικοί τομείς στην Ελλάδα από τη δεκαετία του 1960 και μετά όπου και φαίνεται η διόγκωση του τομέα των υπηρεσιών από τη δεκαετία του 1980 και μετά.

Γιώργος Π. Τριανταφυλλόπουλος 

αριστερό blog