Ο θόρυβος πίσω από το ποίημα του Γκίντερ Γκρας Αναρτήθηκε από MANIER , Τρίτη 24 Απριλίου 2012 at 1:43 μ.μ., in

Δεν βλέπει κάποιο λόγο για να αφαιρέσει το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας από τον Γερμανό συγγραφέα Γκίντερ Γκρας η Σουηδική Ακαδημία, παρά το θόρυβο που προκλήθηκε για το ποίημα που δημοσίευσε ο λογοτέχνης στις 4 Απριλίου στην Suddeutsche Zeitung.

Σε αυτό το ποίημα [ακολουθεί αυτούσιο σε ελεύθερη μετάφραση στην ελληνική γλώσσα], με τίτλο «Τι πρέπει να ειπωθεί» [Was gesagt werden muss], o Γερμανός νομπελίστας επικρίνει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ισραήλ ως τον πρώτιστο κίνδυνο στην Μέση Ανατολή.

Χθες, ο μόνιμος γραμματέας της Σουηδικής Ακαδημίας -η οποία απονείμει τα Νόμπελ- Πέτερ Ένγκλαντ, ανήρτησε στο μπλογκ της Ακαδημίας τη θέση της: «Σχετικά με το πρόσφατο ντιμπέιτ για το ποίημα του Γκίντερ Γκρας, θα ήθελα να επισημάνω πως ο κ. Γκρας παρέλαβε το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1999 για τη λογοτεχνική του αξία και μόνο – αυτό ισχύει για όλους τους παραλήπτες. Στη Σουηδική Ακαδημία δεν υπάρχει και δεν θα υπάρξει συζήτηση αφαίρεσης του βραβείου».

 

Ανεπιθύμητος στο Ισραήλ

Πάντως, η ισραηλινή κυβέρνηση έχει ήδη ανακοινώσει πως ο Γκίντερ Γκρας είναι πια για το Ισραήλ persona non grata και πως δεν θα του επιτραπεί η είσοδος στη χώρα, εάν ποτέ το επιχειρήσει.

Ντόρος για ένα… ποίημα

Και αν σε εμάς -ιδιαίτερα στην Κύπρο- μοιάζει παράξενος όλος αυτός ο ντόρος «για ένα ποίημα», στη Γερμανία δίνεται ιδιαίτερη σημασία στους λογοτέχνες, κυρίως, δε, στον Γκίντερ Γκρας. Όχι μόνο γιατί είναι ένας από τους νομπελίστες της χώρας αλλά γιατί μέσα από τα βιβλία του είχε αναδείξει με ρεαλισμό το ναζιστικό μένος. Είχε δώσει στους Γερμανούς μια σαφή εικόνα της χώρας τους στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Πως το κατάφερε; Γνωστός για τις αριστερές του θέσεις, ο 84χρονος σήμερα Γκίντερ Γκρας είχε παραδεχτεί το 2006 πως στον πόλεμο υπηρέτησε στα SS.

Γι’ αυτό και ο λόγος του σήμερα, είναι μάλλον αμφισβητήσιμος.

Γερμανία – Ισραήλ: συμμαχία

Το ποίημα του Γκίντερ Γκρας αναστατώνει ίσως περισσότερο από εκείνη την παραδοχή του 2006. Γιατί ίσως, εκείνο που επικρίνει και θέλει να θίξει προς διάλογο, είναι τη σχέση της Γερμανίας με το Ισραήλ: μια σχέση εμπορική εν πρώτοις -η Γερμανία προμηθεύει το Ισραήλ με οπλισμό- και κατά συνέπεια η διπλωματική σχέση των δύο χωρών: αυτή που επισφράγισε το 2008 η Άνκελα Μέρκελ με τη δήλωσή της πως η ασφάλεια του Ισραήλ έχει κεντρική θέση στην εξωτερική πολιτική της Γερμανίας.

Το κείμενο ως ποίηση

Σε κάθε περίπτωση, από λογοτεχνικής άποψης το ποίημα του Γκίντερ Γκρας δεν λέει πολλά. Και αν -όπως αναφέρει ο Marcel Reich-Ranicki, ένας από τους κριτικούς της Γερμανίας με τεράστια επιρροή- ο νομπελίστας λογοτέχνης ήθελε πράγματι απλά και μόνο να ανακτήσει την προσοχή που έχασε τα τελευταία χρόνια, τα κατάφερε μεν, όχι όμως για να υπενθυμίσει την λογοτεχνική ικανότητά του.

«Τι πρέπει να ειπωθεί», όπου καταδικάζει τις πωλήσεις όπλων από τη Γερμανία στο Ισραήλ και τονίζει ότι δεν πρέπει να επιτραπεί στο εβραϊκό κράτος να εξαπολύσει επιθέσεις εναντίον του Ιράν, ενώ χαρακτηρίζει το Τελ Αβίβ «πηγή ενός αναγνωρίσιμου κινδύνου». Επιπλέον αναφέρει: «δεν θα μείνω σιωπηλός επειδή με έχει κουράσει η υποκρισία της Δύσης».

Τι πρέπει να ειπωθεί

Γιατί παρέμεινα σιωπηλός, γιατί συγκρατήθηκα τόσο, για κάτι που επιχειρείται απροκάλυπτα μέσα από παιχνίδια του πολέμου, στο τέλος των οποίων όσοι από εμάς επιβιώσουν δεν θα είναι παρά σκιές;

Είναι το υποτιθέμενο δίκαιο του πρώτου χτυπήματος, που θα κατέστρεφε τους ανθρώπους στο Ιράν, που αρθρώνεται από κύμβαλα αλαλάζοντα και υποστηρίζεται από οργανωμένες ομάδες, με την υποψία ότι ίσως μια ατομική βόμβα να κατασκευάζεται εκεί.

Λοιπόν, γιατί διστάζω να ονοματίσω έναν άλλο τόπο στον οποίο για χρόνια πολλά –παρ’ όλο που κρατήθηκε μυστικό- μια ενισχυόμενη πυρηνική δυνατότητα αναπτύσσονταν πέρα από κάθε εποπτεία ή έλεγχο οποιουδήποτε είδους;

Αυτή η γενικευμένη πρακτική απόκρυψης των πραγμάτων, στην οποία και η δική μου σιωπή έγινε συνένοχη, μοιάζει πια με ένα αποτρόπαιο ψέμα και με αναγκάζει σε μια μορφή τιμωρίας όταν έρχεται η στιγμή της χλεύης: Όμως η ετυμηγορία «αντι-σημιτισμός» ξεπέφτει πλέον εύκολα.

Τώρα που η ίδια μου η χώρα έρχεται ξανά και ξανά στην θέση του σκληρά κατηγορούμενου για τα δικά της εγκλήματα, τα ξεκάθαρα και ασύγκριτα, φαίνεται να είναι το σημείο εκκίνησης (κάτι που είναι απλώς επιχειρηματική δραστηριότητα αλλά εμφανίζεται ως διαδικασία επανόρθωσης) ενός ακόμα υποβρυχίου ικανού να μεταφέρει πυρηνικές κεφαλές, στο δρόμο του για το Ισραήλ, όπου ούτε μία πυρηνική βόμβα έχει προς το παρόν αποδειχτεί ότι υπάρχει, με μοναδικό μάρτυρα τον ίδιο τον φόβο, θα πω αυτό που πρέπει να ειπωθεί.

Όμως γιατί έμεινα σιωπηλός ως τώρα;

Γιατί θεωρούσα πως η καταγωγή μου κηλιδωμένη από έναν λεκέ που ποτέ δεν θα μπορέσει να σβήσει, σήμαινε ότι δεν θα μπορούσα να περιμένω από το Ισραήλ, έναν τόπο με τον οποίο είμαι – και πάντα θα είμαι- συνδεδεμένος, να αποδεχτεί την ανοικτή δήλωση της αλήθειας.

Γιατί μόνο τώρα, όντας πια γέρος και με όση μελάνι μου απομένει δηλώνω πως η πυρηνική δύναμη του Ισραήλ θέτει σε κίνδυνο την ήδη εύθραυστη παγκόσμια ειρήνη;

Διότι ό,τι πρέπει να ειπωθεί σήμερα θα είναι μάταιο αν ειπωθεί αύριο.

Διότι εμείς οι ήδη πολύ επιβαρυμένοι με ενοχές Γερμανοί, ίσως να παρέχουμε τα εργαλεία για ένα επερχόμενο έγκλημα έτσι ώστε η συνενοχή μας να μην μπορεί πια να εξαλειφθεί με καμία από τις συνήθεις δικαιολογίες.

Και επί πλέον σπάω την σιωπή μου γιατί σιχάθηκα την Δυτική υποκρισία και πραγματικά ελπίζω πως πολλοί θα ελευθερωθούν κι αυτοί από την σιωπή τους και θα μπορέσουν να απαιτήσουν από αυτούς που είναι υπεύθυνοι και ένοχοι για τον επερχόμενο κίνδυνο να αποκηρύξουν οποιαδήποτε πιθανότητα για χρήση στρατιωτικής βίας, θα μπορέσουν να επιμείνουν ώστε οι κυβερνήσεις του Ιράν και του Ισραήλ να επιτρέψουν και οι δύο ταυτόχρονα σε κάποιον επίσημο διεθνή θεσμό έναν ανοικτό και χωρίς κανένα περιορισμό έλεγχο της πραγματικής πυρηνικής τους δυνατότητας.

Κανένας άλλος τρόπος δεν μπορεί να είναι επιβοηθητικός για τους Ισραηλινούς και στους Παλαιστινίους, σε αυτούς που παρόλο που ζουν δίπλα - δίπλα κατατρύχονται από την εχθρότητα σε αυτήν την περιοχή που διακατέχεται από αυταπάτες, αλλά και για όλους εμάς.     parathyro.com